- جمعه ۵ مهر ۹۸
- ۲۲:۴۰
دمنوشها نوعی نوشیدنی های گیاهی هستند که با استفاده از گل، برگ، ساقه، ریشه، دانه، پوست میوه یا اجزای دیگر گیاهان دارویی که قابل حل در آب می باشند ، بصورت خشک یا تازه تهیه می‌شوند
دم کردن گیاهان و میوه‌ها یا گرفتن عصاره آنها یکی از متداول‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌های مصرف داروهای گیاهی است.
در ایران از گذشته های بسیار دور مصرف انواع دمنوش های گیاهی مرسوم بوده اما در سال‌های اخیر، علاقه دوباره به دمنوشهای گیاهی و میوه‌ای به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. دلایل این علاقه روزافزون را می‌توان در موارد مختلفی جستجو کرد. برخی افراد برای بهره بردن از فواید درمانی از این دمنوشها استفاده می‌کنند. برخی برای تنوع بخشیدن به نوشیدنی روزانه و بعضی نیز به خاطر اینکه دمنوش را یک نوشیدنی شیک می‌دانند، برای پذیرایی از آن استفاده می‌کنند.دمنوش گیاهی در بسیاری از موارد میتواند جایگزین درمان های شیمیایی شود .نکته قابل توجه در مصرف این دمنوشها این است که با اینکه گیاهان دارویی منشاء طبیعی دارند و در مقایسه با داروهای شیمیایی عوارض کمتری ایجاد می‌کنند، اما مصرف بی‌رویه یا غیرعلمی برخی از این گیاهان میتواند موجب عوارض ناخواسته و حتی مسمومیتهای شدید گردد؛ بنابراین مصرف دمنوشها نیز همانند داروهای شیمیایی باید با آگاهی و کنترل شده باشد
تفاوت انواع دمنوشهای گیاهی با چای
چای نوعی نوشیدنی است که از برگ گیاهی به نام کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود مانند چای سیاه یا چای سبز، اما دمنوش یا چای گیاهی از برگ، گل، پوست درخت (مانند دارچین)، میوه، ریشه و یا دانهٔ گیاهانی بخصوصی به غیر از کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود
در لذت آشپزی همراه ما باشید.
تفاوت دمنوش با جوشانده
در دمنوش گیاه را کمی کوبیده و در آب جوشیده شده به مدت چند دقیقه در حالی که در ظرف بسته است، روی بخار ملایم قرار می‌دهند و بعد صاف می‌کنند. نوشیدنی حاصل از گل گاوزبان، گل ختمی، به لیمو، سنبل الطیب نوعی دمنوش گیاهی است. در مقابل اگر گیاه را مستقیم با آب سرد یا گرم بجوشانند، جوشانده‌ای بدست می‌آید که خاصیت و اثر آن قوی تر از دمنوش است، چرا که حین جوشاندن مواد بیشتری از گیاه خارج می‌شود. بسیاری از گیاهان باید به صورت دم کرده استفاده شود و اگر بر اثر ناآگاهی یا غفلت جوشانده شود، خاصیت آن تغییر می‌کند و گاهی موادی از گیاه آزاد می‌شود که دارای عوارض ناگواری خواهد بود.
((انواع دمنوشها و خواص آنها))
دمنوش گل گاوزبان
در قدیم به گل گاوزبان ” لسان الثور” می‌گفتند. این گیاه در زبان‌های دیگر معادلی ندارد زیرا تنها در دامنه کوه‌های البرز به عمل می‌آید و با گیاه دیگری که در آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می‌روید و به غلط به آن گل گاوزبان گفته می‌شود، نسبتی ندارد. برای اینکه این اشتباه از بین برود این را “گل گاوزبان” و دیگری را “گیاه گاوزبان” می‌نامیم. این دو گیاه متفاوت تنها گل‌های مشابه دارند اما هیچگونه خواص مشترک دیگری نداشته و از نظر منافع طبی با هم متفاوت می‌باشند. گل‌های گل گاوزبان درشت‌تر از گل‌های گیاه گاوزبان هستند.
گل گاوزبان در ایران، و گیاه گاوزبان در اروپا و آمریکا شهرت زیادی دارند. پزشکان سنتی ایران در معالجه بسیاری از امراض از گل گاوزبان استفاده می‌کردند و نتیجه می‌گرفتند. گل گاوزبان لاجوردی و شبیه گل‌انار بوده و تخم آن حلقوی شکل و لعابی است و در کوه‌های دارالمرز(البرز) به وفور یافت می‌شود. گیاه دیگری که در اصفهان و بعضی از شهرها به نام گل گاوزبان می‌شناسند، “مرماخوز” است که گل آن لاجوردی و کوچک و مدور است
پس از جنگ‌های صلیبی گیاه گاوزبان را از اسپانیا به اروپا آوردند و در آنجا کاشتند و چون در کتاب قانون ابو علی سینا از گل گاوزبان زیاد تعریف شده بود و این کتاب نیز مورد قبول استادان پزشکی اروپا بود، به همین‌جهت مورد توجه واقع گردید. ولی متاسفانه گیاه گاوزبان هیچ یک از خواص گل گاوزبان اصلی را نداشته و در عوض منافع دیگری داشت که کم‌کم محققین اروپایی به آن پی‌بردند. از جمله این خواص می‌توان به این مورد اشاره کرد که سرشاخه، گل و برگ این گیاه دارای مقداری شوره بوده، عرق وادرار را زیاد می‌کند. در صورتی‌که در کتب طبی ایرانیان که در دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌شد، چنین خاصیتی را به گل گاوزبان نسبت نداده بودند. گیاه گل گاوزبان گیاهی خودروست که منحصراً در دامنه کوه‌های البرز به عمل می‌آید و تاکنون در جای دیگری کشت نشده است.
دمنوش چای سبز
این روزها مصرف چای سبز رو به افزایش است. برخی افراد تنها به هدف لاغری و برخی دیگر به قصد بهره‌مندشدن از خیل عظیم خواص چای سبز، آن را مصرف می‌کنند. مصرف چای سبز به هر دلیلی که باشد باب میل بسیاری از افراد نبوده و طعم خاص آن، مصرف‌کنندگان را وادار به ترکیب‌کردن این نوشیدنی پرخاصیت با موادی دیگر و طعم‌دار کردن‌آن می‌کند؛ بلکه نوشیدن آن آسان‌تر و دلپذیرتر شود.
بسیاری از محققان و متخصصان تغذیه معتقدند که چای سبز جایگزین مناسبی برای چای سیاه است. یکی از راه‌های بهره‌بردن از خواص چای سبز، مصرف دمنوش چای سبز است
دمنوش دارچین
دارچین از دیرباز در مراسم مذهی یهودیان به‌کار می‌رفته است. دارچین گیاه بومی سریلانکا و جنوب هند است و در واقع دارچینی که ما استفاده می‌کنیم، پوست درختی است که تا ۱۰ متر ریشه می‌کند و دارای برگ‌های سبز سیر و گل‌های سفید رنگ می‌باشد و طبعی گرم و خشک دارد. معمولا پوست این درخت را کنده، پودر می‌کنند و به‌عنوان چاشنی برای مزه‌دارکردن انواع غذاها از آن استفاده می‌کنند و یا آن را داخل چای ریخته و چای دارچین تهیه می‌کنند. دارچین در طب سنتی نیز کاربرد زیادی دارد و مصرف آن به صورت دمنوش دارچین بسیار متداول است
دمنوش دارچین مثل دمنوش زنجبیل و برخی دیگر از انواع دمنوش گیاهی، بهبود دهنده دردهای مفصلی است و میتواند خواب افرادی که دچار پرخوابی هستند را متعادل نماید. نوشیدنی دارچین، بوی بد دهان را با عطر خاصی که دارد از بین می‌برد و در کاهش عفونت‌های دندانی اثر مثبت دارد. مصرف دمنوش دارچین در دوره‌های ماهانه بانوان توصیه نمی‌شود زیرا تا حدودی باعث افزایش خونریزی می‌شود
دمنوش دارچین میتواند پیشرفت بیماری ام اس را کاهش داده و به جای بعضی از داروهای گران‌قیمت که برای این بیماری استفاده می‌شوند، مصرف شود
استفاده روزانه از دمنوش دارچین به همراه عسل ، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بدن را از حمله انواع باکتری و ویروس‌ها محافظت می‌کند
دمنوش دارچین به دلیل طبع گرمی که دارد برای تقویت قوای جنسی موثر است
دمنوش دارچین برای برطرف نمودن ضعف مخصوصا در دوران سرماخوردگی مفید است
دمنوش دارچین از دیرباز به عنوان یک داروی تب‌بر طبیعی استفاده می شود
دمنوش دارچین رگ‌ها را باز می‌کند و باعث بهبود گردش خون می‌شود
دمنوش دارچین آرامش‌بخش و مسکن است
دارچین دارای دو ترکیب ضد آلزایمر عالی به نام‌های سینامیک الدهید و اپی کاتچین است که از مغز حفاظت می‌کنند
دارچین از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری می‌کند. جالب است بدانید حدود ۲۰ درصد از افرادی که از دیابت نوع ۲ رنج می‌برند، در معرض ابتلا به آلزایمر قرار می‌گیرند
دارچین سرشار از مواد معدنی مورد نیاز بدن از جمله منگنز، آهن و کلسیم و همچنین فیبر می‌باشد
رژیم‌های غذایی پردارچین می‌توانند اثرات منفی خوراکی‌های پرچرب را کاهش دهند.
دمنوش آویشن
دمنوش
آویشن یا آزربه سرده‌ای از تیره نعناعیان است. آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد و به اوریگانوم بسیار نزدیک است. میوه آن فندق چهار قسمتی و گیاه آن، گیاهی علفی با ساقه‌های کرک‌دار و سفید است. شاخه‌های علفی آن پوشیده از برگ‌هایی در قسمت فوقانی ساقه است. گل‌های سفید ریز آن به طور چتری و منفرد می رویند و سرشاخه‌های گل‌دار و برگ آن قابل استفاده می‌باشد. آویشن از نظر طب سنتی طبعی گرم و خشک دارد. آویشن را به صورت تازه یا خشک و پودرشده در انواع غذاها، دمنوش آویشن و چای آویشن استفاده می کنند
دمنوش آویشن به هضم غذا کمک می‌کند
دمنوش آویشن درد شکم را بر طرف می‌کند
دمنوش آویشن در درمان نفخ به کار می‌رود
دمنوش آویشن ضد سرفه و خلط آور است
دمنوش آویشن در درمان برونشیت و آسم تاثیر به‌سزایی دارد
دمنوش آویشن سیاه سرفه و التهاب دستگاه تنفس فوقانی را رفع می‌کند
دمنوش به لیمو
به لیمو نام گیاه دارویی معطری است که بوی خوشایندی شبیه به بوی لیمو دارد. درختچه به لیمو ۱٬۵ تا ۲ متر رشد می‌کند و البته گاهی بیشتر هم می‌شود.
این گیاه دارای برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر با قاعده گره‌ای و عموما به صورت دسته‌های سه تایی در هر گره است.
گیاه به لیمو بومی آمریکای جنوبی بوده و به طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو گزارش شده است و از آن جا به سایر نقاط جهان از جمله ایران آمده و کشت می‌شود.
در ایران این گیاه در استان‌های شمالی و باغ‌ها کشت می‌شود. با پودر به لیمو خشک‌شده چای یا دمنوش خوش‌عطر و مفیدی تهیه می‌کنند که دمنوش به لیمو نام دارد.
طرز تهیه دمنوش به لیمو مانند دیگر انواع دمنوش های گیاهی است و در لینک زیر به طور کامل توضیح داده شده است
دمنوش به لیمو آرام‌‌بخش و تسکین‌دهنده اعصاب است
دمنوش به لیمو برای تقویت معده در ردیف بهترین داروها قرار می‌گیرد
دمنوش به لیمو به رفع تپش قلب کمک می‌کند
دمنوش به لیمو آرام بخش است، استرس و خستگی‌های روحی را کاهش داده و برای درمان بی خوابی مناسب است
دمنوش به لیمومناسب برای درمان سرماخوردگی و سرفه است
دمنوش به لیمو یکی از بهترین داروها جهت تقویت معده می‌باشد و همچنین خاصیت ضد نفخ دارد
دمنوش به لیمو جهت التیام سر درد و میگرن مناسب می‌باشد.
دمنوش بابونه
دمنوش بابونه
بابونه گیاهی دایمی و کوچک به ارتفاع تقریبا ۳۰ سانتی‌متر است که بویی معطر داشته و در چمن‌زارها و اراضی شنی می‌روید.
ساقه گیاه بابونه به رنگ سبز مایل به سفید، برگ‌های آن کوچک متناوب و دارای بریدگی‌هایی باریک، نامنظم و پوشیده از کرک است.
گل‌های آن در فصل تابستان ظاهر می‌شود، گل‌هایی سفید و کوچک که در وسط دارای یک قسمت زردرنگ هستند
یکی از مهم‌ترین خواص بابونه درمان زخم معده و ورم معده است. این گیاه به آسانی این مرض را درمان می‌کند
دمنوش بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت می‌کند
دمنوش بابونه مقوی مغز است
دمنوش گیاه بابونه ادرارآور و قاعده‌آور است
این گیاه ترشح شیر را در مادران شیرده افزایش می‌دهد
دمنوش بابونه درمان‌کننده سردرد و میگرن است
استفاده از دمنوش بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع می‌کند
دمنوش بابونه درمان‌کننده ترشحات عادت ماهیانه است
دمنوش بابونه درمان‌کننده بی‌اشتهایی است
دمنوش گیاه بابونه برای رفع ورم روده موثر است
دمنوش بابونه، درمان‌کننده کم خونی است
دمنوش بابونه تسکین‌دهنده دردهای عادت ماهیانه است
دمنوش بابونه برای رفع زردی مفید است
نوشیدن دمنوش یا چای بابونه، اختلالات یائسگی را برطرف می‌کند
دمنوش نعناع
دمنوش نعناع که یکی از معطرترین انواع دمنوش گیاهی است . نعناع گیاهی علفی و از رده دولپه‌ای‌های پیوسته و سردسته تیره نعناعیان است.
این گیاه خوراکی تمام اسانس‌ها و خواص پونه را دارد ولی برگ‌های آن نسبت به پونه کرک کم‌تر و بریدگی‌های بیشتری دارد.
اسانس نعناع از پونه کم‌تر یا بهتر بگوییم ملایم‌تر است. طبع نعناع گرم و خشک است و دارای خواص دارویی بسیار زیادی است
دمنوش نعنا در کاهش التهاب گلو و حنجره در سرماخوردگی مفید است
یکی از مهم‌ترین مواد موثر موجود در نعنا، منتول است که خاصیت ضدالتهابی قوی دارد؛ به همین دلیل نعنا در درمان بیماری‌های التهابی دستگاه تنفسی مانند سینوزیت، آسم، آبریزش بینی و رنیت آلرژیک موثر است
بیشترین استفاده از نعناع برای کمک به درمان اختلالات گوارشی است و به بیمارانی که از نفخ شاکی هستند توصیه می‌شود که نعناع را به صورت‌های مختلف از جمله تازه و دمنوش مصرف کنند
مصرف روزانه دمنوش نعناع بعد از غذا، به درمان مشکلات گوارشی و سوء هاضمه کمک شایانی می‌کند
دمنوش نعناع در کاهش انواع دردهای شکمی از جمله دردهای گوارشی، دل پیچه و دردهای قاعدگی موثر است
نوشیدن دمنوش نعناع ضمن خاصیت آرام‌بخشی، برای کاهش چربی و کلسترول خون نیز مفید است
دمنوش نعناع یکی از بهترین نوشیدنی‌ها برای کاهش حالت تهوع و استفراغ به خصوص در دوران حاملگی است
برای درمان نفخ و یبوست میتوانید صبح‌ها دم‌کرده نعناع را به همراه عناب و نبات میل کنید.
دمنوش زنجبیل
زنجبیل یا زنجفیل یک گیاه دارویی خوراکی، است که به عنوان ادویه و چاشنی استفاده می‌شود. اگرچه به نظر می‌رسد که از ریشه گیاه زنجبیل استفاده می‌شود ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه زنجبیل، ساقه متورم‌شده زیرزمینی آن است که ریزوم نام دارد.
طبع زنجبیل گرم و خشک بوده و مقوی بسیار خوبی برای معده است این گیاه همچنین ضد نفخ بوده و خلط آور است دمنوش زنجبیل یا چای زنجبیل نوشیدنی ساده اما بسیار مفیدی است که به سادگی تهیه می‌شود و سرشار از خواص بی‌نظیر درمانی است.
از جمله فواید دمنوش زنجبیل می‌توان به از بین‌بردن عفونت‌های معده و روده اشاره کرد. همچنین برای مسمومیت می‌توان از دم‌کرده زنجبیل یا دمنوش زنجبیل استفاده کرد
برای از بین بردن انقباضات دردناک و گرفتگی عضلات و همچنین برای درمان سرماخوردگی می‌توان از دمنوش زنجبیل استفاده نمود ضمنا یکی از راه‌های درمان فشار خون نیز مصرف دمنوش زنجیبل است.
منبع:زربوته